เรื่องของการห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในประเทศไทยระหว่างเวลา 11.00 – 14.00 น. และ 17.00 – 24.00 น. เป็นกฎหมายที่มีการบังคับใช้อย่างยาวนานกว่า 50 ปี โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และลดผลกระทบต่อสังคม ทั้งในเชิงสุขภาพ เศรษฐกิจ และความปลอดภัย กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับข้อกำหนดนี้สามารถย้อนกลับไปได้ถึง “ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 253” เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2515 และได้ตกทอดมาจนปัจจุบันใน “ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดเวลาห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2558”
ปัจจุบันการจำกัดการขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงเวลาดังกล่าวอยู่ภายใต้ พระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2551 โดยมีสาระสำคัญที่เกี่ยวข้องกับเวลาการขายดังนี้:
- ลดการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงเวลาทำงาน
ช่วงเวลา 14.00-17.00 น. เป็นเวลาที่ประชาชนส่วนใหญ่ทำงานหรือมีกิจกรรมในชีวิตประจำวัน การห้ามขายสุราในช่วงนี้ช่วยป้องกันการดื่มในเวลาที่อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพในการทำงานหรือการดำเนินชีวิต - ควบคุมปัญหาสุขภาพและสังคม
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพ เช่น โรคตับและปัญหาสุขภาพจิต รวมถึงอาจนำไปสู่พฤติกรรมเสี่ยง เช่น การทะเลาะวิวาทหรืออุบัติเหตุ การจำกัดการขายในช่วงเวลาหนึ่งช่วยลดโอกาสการบริโภคที่มากเกินไป - ส่งเสริมความปลอดภัยในสังคม
การจำกัดเวลาขายช่วยลดอุบัติเหตุจากการเมาแล้วขับและการเกิดอาชญากรรมที่เกี่ยวข้องกับแอลกอฮอล์ - สนับสนุนนโยบายด้านสาธารณสุข
นโยบายการห้ามขายสุราในช่วงเวลานี้เป็นส่วนหนึ่งของความพยายามของรัฐบาลในการลดการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในประเทศ ซึ่งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์การควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ระดับสากลขององค์การอนามัยโลก
ข้อยกเว้นในกฎหมาย
กฎหมายได้ระบุข้อยกเว้นสำหรับการขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในบางสถานที่และบางโอกาส เช่น
- ร้านค้าปลอดภาษีในสนามบิน
- สถานที่ที่ได้รับการอนุญาตเป็นพิเศษ เช่น โรงแรมหรือร้านอาหารที่ให้บริการเฉพาะลูกค้าในเวลาจำกัด
ผลกระทบต่อสังคมและเศรษฐกิจ
มาตรการนี้แม้จะช่วยลดปัญหาสุขภาพและสังคมได้ในระดับหนึ่ง แต่ก็มีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ในบางประเด็น เช่น
- การสร้างข้อจำกัดที่อาจส่งผลต่อการค้าขายของร้านค้าปลีก
- อุปสรรคในการส่งเสริมการท่องเที่ยว เนื่องจากนักท่องเที่ยวต่างชาติมักไม่คุ้นชินกับข้อกำหนดนี้
แม้ว่าในวันที่ 19 ก.พ. 2567 ที่ผ่านมาจะมีการหารือ โดยคณะกรรมการนโยบายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เตรียมพิจารณายกเลิกข้อห้ามจำหน่ายและพิจารณาขยายเวลาการขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงเวลา 14.00-17.00 น. แต่มีความเห็นที่เสนอต่อคณะกรรมการนโยบายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 2 เรื่องคือ เรื่องความเหมาะสม มีการหยิบยกการวิเคราะห์ด้านเศรษฐกิจและผลกระทบด้านสุขภาพ โดยใช้ข้อมูลอุบัติเหตุช่วงปีใหม่ 2567 ที่พบว่าร้อยละ 25 ของอุบัติเหตุทั่วประเทศเกิดจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และอีกเรื่อง คือเรื่องข้อกฎหมาย หากจะขยายเวลาจำหน่ายจะต้องพิจารณาถึงกฎหมาย 2 ฉบับคือ พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 2551 และประกาศคณะปฏิวัติ ตั้งแต่วันที่ 16 พ.ย. 2515 มาประกอบการพิจารณา
อย่างไรก็ตามปัจจุบันโลกได้เปลี่ยนไปอย่างมาก ข้อกำหนดที่เคยเหมาะสมเมื่อ 50 ปีที่แล้วอาจไม่ตอบโจทย์แต่กลับกลายเป็นข้อจำกัดที่ไม่สอดคล้องกับเศรษฐกิจและวิถีชีวิตในยุคปัจจุบัน ดังนั้น การปรับเปลี่ยนกฎหมายข้อนี้จึงไม่เพียงแต่ช่วยให้เศรษฐกิจเติบโต แต่ยังช่วยให้ประเทศไทยมีภาพลักษณ์ที่ทันสมัย สามารถทำให้มีการควบคุมที่มีประสิทธิภาพโดยไม่ทำให้ผู้บริโภคหรือธุรกิจได้รับผลกระทบจากข้อจำกัดที่ไม่จำเป็นและรักษาความสมดุลในสังคมได้อย่างเหมาะสม
